شیمی یکی از درس‌هایی است که افراد یا عاشق آن هستند و یا از آن وحشت دارند، اگر شما جزو افرادی هستید که یادگیری شیمی را موضوعی دشوار و چالش برانگیز می‌دانید، اصلا نگران نباشید، دلیل اینکه شما با یادگیری شیمی دست و پنجه نرم می‌کنید این است که با روش صحیح مطالعه شیمی آشنا نیستید. در این مقاله ما استراتژی ها و تکنیک های اثبات شده ای را بررسی خواهیم کرد که در صورت استفاده از آنها، یادگیری شیمی برایتان آسان تر و جذاب تر خواهد بود.
1. قبل از کلاس، مطالب را مرور و مطالعه کنید
در روش سنتی آموزش شیمی، دانشجویان بدون آمادگی قبلی در کلاس حاضر می‌شوند و استاد مفاهیم و تکالیف مربوطه را ارائه می‌دهد و بعد از اتمام کلاس از دانشجویان انتظار می رود که به خانه خود بروند و یادداشت های کلاسی خود را مرور کنند و تکالیف گفته شده را انجام دهند. در واقع دانشجویان باید آنچه را که در کلاس تدریس می شود را یاد بگیرند (که اغلب اتفاق نمی افتد) و هفته بعد با وجود اینکه سوالاتی از مطالب قبلی در ذهنشان دارند، آماده درک و یادگیری مطالب جدید باشند. متاسفانه این روش، راهکار مناسب و موثری برای یادگیری موضوعات و مطالب چالش برانگیز شیمی نیست.
بهترین راه برای یادگیری شیمی این است که قبل از حاضر شدن در کلاس شیمی، مطالبی را که قرار است آن روز ارائه شود را مطالعه کرده باشید. این روش یادگیری به عنوان کلاس معکوس (Flipped Classroom) شناخته می شود و در برخی مدارس و دانشگاههای کشور کم و بیش مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این روش، دانشجویان قبل از ورود به کلاس مطالب ارائه شده را مطالعه کرده و با داشتن پیش زمینه ذهنی، به طور موثرتری مفاهیمی که تدریس می شود را پیگیری و درک میکنند. اگر هم برخی مفاهیم را درک نکرده باشند و یا سوالی ذهن آنها را درگیر کرده باشد، می توانند در کلاس سوال خود را مطرح کرده و ابهامات خود را برطرف کنند.
2. به دنبال درک مطالب شیمی باشید
در علم شیمی، اطلاعات زیادی برای یادگیری و حفظ کردن وجود دارد. با شروع مطالعه هرکدام از مباحث آموزش شیمی، اطلاعات جدید بسیار جدیدی به دست می‌آورید که اگر بخواهید تمام جزئیات آنها را بخاطر بسپارید، سریعاً خسته و آشفته خواهید شد. برای یادگیری بهتر سعی کنید ابتدا بر درک مفاهیم اساسی تمرکز کنید و وقتی که درک درستی از اصول شیمی به دست آوردید، وقت خود را صرف حفظ کردن جزئیات مربوطه کنید. با تسلط بر اصول و درک مفاهیم شیمی، به خاطر سپردن موارد حفظی نیز بسیار آسان تر خواهد بود.
3. یادداشت برداری کنید
اگرچه حضور منظم در کلاس درس و توجه به مفاهیم شیمی بسیار مهم است، اما کافی نیست. لازم است هنگام مطالعه شیمی برای درک بیشتر از مفاهیم مورد نظر، یادداشت برداری کنید. یادداشت برداری در یادگیری شیمی از اهمیت ویژه ای برخوردار است، زیرا:
- یادداشت برداری از فرمولها و معادلات شیمی، باعث می‌شود که آنها را راحتتر بفهمید و به خاطر بسپارید.
- مرور کردن یادداشت‌ها، به شما کمک می کند تا بفهمید کدام مطالب را کاملا یاد گرفته‌اید و درکدام مباحث نیاز به یادگیری بیشتر دارید.
- سعی کنید به صورت منظم یادداشت برداری کنید. یادداشت برداری منطم به شما کمک می کند تا مباحث آموزشی شیمی را مرور کنید و برای امتحانات آماده شوید.
- هنگام یادداشت برداری، فقط به آنچه استاد شما در صفحه می نویسد تمرکز نکنید. سعی کنید که کاملا گوش کنید و تمام نکات و مفاهیم کلامی کلیدی که در طول کلاس بحث می‌شود را یادداشت کنید.
- بعد از هر کلاس، چند دقیقه وقت بگذارید و یادداشت های خود را مرور کنید و مطمئن شوید که تمام مفاهیم ارائه شده در کلاس را یاد گرفته‌اید. همچنین از مطالب کتاب درسی خود برای تکمیل یادداشت ها و درک بهتر مفاهیم کلیدی استفاده کنید.
4. هر روز مسئله حل کنید
کلید یادگیری و مطالعه شیمی حل تمرین است. حل مسائل تئوری و عملی، حل معادلات، فرمول های شیمیایی و …باید جزئی اصلی برنامه مطالعه روزانه شما باشد. بله درست است، برای یادگیری شیمی نیاز به برنامه روزانه دارید. اگر می خواهید شیمی را یاد بگیرید، باید حداقل 1 ساعت در روز به مطالعه شیمی بپردازید. بعد از یادگیری و مرور مفاهیم شیمی باید میزان یادگیری خود را با حل تمرینات شیمی بسنجید.
هنگام حل تمرین به حل المسائل نگاه نکنید مگر اینکه 1) جواب را خودتان به دست آورده باشید و بخواهید از صحیح بودن جواب خود مطمئن شوید و 2) اینکه کاملا گیر کرده باشید و نتوانید سوال را حل کنید. اگر در حل بعضی از مسائل به مشکل برخوردید ابتدا کتاب درسی خود را مطالعه کنید و از استاد یا مربی حل تمرین خود کمک بگیرید تا کاملا مفهوم مبحث آموزشی را به صورت کامل و شفاف یاد بگیرید و بتوانید مسئله را خودتان روی کاغذ حل کنید. مطمئن شوید که تمام مراحل حل تمرین را کاملا درک کنید و بتوانید مسائل مشابه دیگر از همان نوع را نیز حل کنید.
5. در آزمایشگاه شیمی حضور داشته باشید
وقتی صحبت از درک و یادگیری شیمی می شود، هیچ جایگزینی برای تجربه عملی وجود ندارد و راهی بهتر از حضور در آزمایشگاه های شیمی برای کسب این تجربه وجود ندارد. از هر فرصتی برای کار در آزمایشگاه استفاده کنید. کار با مسائل شیمی و انجام آزمایش های شیمی در محیط آزمایشگاهی، درک و دانش شیمی شما را تقویت می کند.
6. از فلش کارت استفاده کنید
فلش کارت ها برای مطالعه شیمی بسیار مفید هستند. شیمی پر از نمادها ، فرمول ها و واژگان علمی است که باید آنها را به خاطر بسپارید و به درستی تفسیر کرد. فلش کارت ها برای سازماندهی و مطالعه نمادهای شیمیایی، فرمول ها و واژگان – از جمله جدول تناوبی عناصر – ایده آل هستند. وقتی که یک مجموعه مرتب از فلش کارت ها را استفاده کنید، متوجه می شوید که یادگیری مفاهیم شیمی چقدر آسان‌تر شده است.
7. به صورت گروهی مطالعه کنید
مطالعه گروهی منظم یک روش عالی برای یادگیری علم چالش برانگیزی مانند شیمی است. تشکیل گروه های مطالعه به دانشجویان شیمی اجازه می دهد تا دیدگاه های خود را با یکدیگر در میان بگذارند، تبادل نظر کنند و مفاهیم دشوار را برای یکدیگر توضیح دهند و یادداشت های خود را به اشتراک بگذارند و مطالب بیشتری بیاموزند. موارد زیر نکاتی در مورد مطالعه گروهی موثر است:
- گروه های مطالعه را به صورت 3 تا 6 نفره تشکیل دهید.
- هر هفته جلسات مطالعه گروهی را در زمان و مکان مشخص برگزار کنید
- حدود 2 تا 3 ساعت مطالعه برای هر جلسه اختصاص دهید.
- جلسات مطالعه را متمرکز نگه دارید و سعی کنید در محیطی عاری از حواس پرتی مطالعه کنید.
- همه اعضا باید برای جلسات مطالعه گروهی مطالعه کنند و آمادگی داشته باشند.
8. مباحث طولانی را به مباحث کوچکتر تقسیم کنید
هنگام مطالعه شیمی، مباحث کلی را به قسمت‌های کوچکتر تقسیم کنید که بتوانید بر آنها مسلط شوید. گاهی اوقات این کار ممکن کند و خسته کننده به نظر برسد ولی به شما کمک می کند آنچه را می خوانید را به طور کامل یاد بگیرید. همچنین بعد از اینکه بر یک مفهوم تسلط پیدا کردید، به سراغ مفهوم بعدی بروید. اگر با این روش مباحث کوچک را به طور کامل یاد بگیرید، متوجه خواهید شد که یادگیری و تسلط بر مفاهیم بزرگتر هم راحت تر خواهد بود.
9. به جای نمره امتحانی روی یادگیری شیمی تمرکز کنید
یادگیری شیمی نیاز به تمرکز دارد و تمرکز مداوم روی نمره امتحانی باعث می شود تا نتوانید روی یادگیری شیمی متمرکز شوید. ولی اگر روی یادگیری شیمی تمرکز کنید و شیمی را یاد بگیرید مطمئن باشید نمره خوبی نیز کسب خواهید کرد.
10. مشتاقانه یاد بگیرید
مانند سایر موضوعات چالش برانگیز دیگر، تلاش و مداومت همراه با علاقه و اشتیاق کلید موفقیت شما در یادگیری شیمی است. اگر تصمیم گرفته اید که در یادگیری شیمی موفق شوید، مشتاقانه تمام تلاش خود را انجام دهید.
نتیجه گیری
برای یادگیری موثر شیمی لازم است قبل از حضور در کلاس مباحثی را که قرار است یاد بگیرید را مطالعه کنید و یک دید کلی از مطالب بدست آورید. در کلاس و آزمایشگاه شیمی تمرکز داشته باشید و به منظم یادداشت برداری کنید و اگر سوالی ذهنتان را درگیر کرد حتما از استاد مربوطه سوال کنید و مطمئن شوید که کاملا مفاهیم را یاد گرفته‌اید. سعی کنید هر روز مسئله حل کنید و به تمام مراحل حل مسئله تسلط داشته باشید. اگر در درک مطلب و یا حل مسئله به مشکل برخورد کردید، حتما از اساتید و دوستان خود کمک بگیرید. در نهایت برای یادگیری مطالب جدید تلاش کنید و از آموختن شیمی لذت ببرید.
لطفا نظرات خود را در مورد نحوه صحیح مطاله شیمی با ما در میان بگذارید. مطمئن هستیم که نظرات شما برای مجموعه شیمی باما مفید و راهگشا خواهد بود.
به نظر من مطالعه دروس مختلف در آزمون کنکور روش‌های مختلفی دارند. روش خواندن شیمی باید به گونه‌ای باشد که بتوانید به پرسش‌ها حفظی و سوالات محاسباتی همزمان پاسخ دهید تا به نتیجه مطلوب برسید