طیف سنجی مادون قرمز (IR)، طیف سنجی رزونانس مغناطیسی هسته (NMR)، و طیف سنجی جرمی (Mass-spectroscopy) از متداول ترین روشهای طیف سنجی هستند که برای شناسایی و تعیین ساختار ترکیبات شیمیایی مورد استفاده قرار میگیرند. تکنیک های طیف سنجی در تعیین ساختار ترکیبات شیمیایی نقش بسزایی ایفا میکنند و هر ترکیب شیمیایی به خاطر نوع گروههای عاملی، ساختار مولکولی و نوع پیوندها دارای طیف های IR، NMR و Mass منحصر بفرد است و پژوهشگران و دانشجویان شیمی برای شناسایی ترکیبات شیمیایی ملزم به استفاده از روشهای طیف سنجی هستند. برای تفسیر طیف NMR، تفسیر طیف IR و Mass دانستن موقعیت هرکدام از گروههای عاملی و عوامل موثر در شدت و جابجایی پیک ها بسیار مهم است. در این جزوه موقعیت پیک های ترکیبات و گروههای عاملی مختلف در طیف سنجی IR، NMR و Mass به صورت جدول آورده شده است. استفاده از این جداول ارزشمند برای تفسیر طیف IR، NMR و Mass و شناسایی ترکیبات آلی و معدنی بسیار مفید خواهد بود.
جدول های طیف سنجی ذکر شده در این جزوه شامل موارد زیر هستند:
تفسیر طیف ir
sp3 C-X single bonds
sp2 C-X single bonds
sp2 C-X double bonds
sp C-X triple bonds
Bonds to Hydrogen (stretching wave numbers)
Carbonyl Highlights (stretching wave numbers)
sp2 C-H bend patterns for alkenes
sp2 C-H bend patterns for aromatics
IR Flowchart to determine functional groups in a compound (all values in cm-1
Aldehydes
Nitriles
Alkanes
Ketones
Alkynes
Alkenes
esters – rule of 3
aromatics
Acids
Alcohols
Thiols
Amides
Alkene sp2 C-H bending patterns
Aromatic sp2 C-H bending patterns
acid chlorides
anhydrides
nitro compounds
…
تفسیر طیف های 13C NMR و 1H NMR
typical proton chemical shifts
typical carbon-13 chemical shifts
Calculation of chemical shifts for protons at sp3 carbons
Estimated chemical shifts for protons at alkene sp2 carbons
Estimated chemical shifts for protons at aromatic sp2 carbons
Real Examples of Combination Effects on Chemical Shifts
Splitting patterns when the N+1 rule works (common, but not always true)
Typical Coupling Constants
Calculations of alkane 13C chemical shifts not listed above.
Additional starting point for calculating 13 C chemical shifts (ppm) of substituted benzene rings (just a few possibilities)
Additional starting point for calculating 13 C chemical shifts (ppm) of substituted alkenes (just a few possibilities)
تفسیر طیف سنجی جرمی
Branch next to a π bond
Branch next to an atom with a lone pair of electrons
Branch next to a carbonyl (C=O) bond…and possible subsequent loss of carbon monoxide, CO
McLafferty Rearrangement
سیدمحمدمصطفوی –
سلام وقت بخیر.ممنون از تفسیر طیفتون.خیلی نکات جالبی یاد گرفتم.
دکتر اصغرپور –
خواهش میکنم. موفق باشید.